Mani
* Tek dörtlükten oluşur.* Mani söylemek halk arasında; mani düzmek, mani yakmak, mani atmak olarak kullanılır.
* Mani söyleyene manici, en iyi mani söleyene manici başı denir.
* Kafiye düzeni aaxa biçimindedir.
* Aşk, yergi, öğüt gibi konular işlenir.
* Asıl düşünce son iki dizededir.
Örnek
Atma bana taş ile
Gözüm dolu yaş ile
Ben nereye gideyim
Bu sevdalı baş ile
Düz Mani: 7 heceli 4 dizeden oluşur.Kafiye düzeni aaxa biçimindedir.
Örnek
Yemenimin uçları
Çıkamam yokuşları
Selam edin yarime
Yedi dağın kuşları
Kesik Mani (Cinaslı Mani): Birinci dizesi 7 heceden az olan manilerdir. Dizeleri cinaslı uyaklarla kurulduğu için bunlara cinaslı mani de denir.
Örnek
Kuleden
Ses geliyor kuleden
O kaş o göz değil mi
Beni sana kul eden
Niçin kondun a bülbül
Bağımdaki asmaya
Ben yarimden ayrılmam
Götürseler asmaya
Yedekli Mani (Artık mani): Düz maninin sonuna aynı kafiyede iki dize daha eklenerek söylenen manilerdir.
Örnek:
İlkbahara yaz derler
Şirin söze naz derler
Kime derdim söylesem
Bu dert sana az derler
Kendin ettin kendine
Yana yana gez derler
Türkü
* Ezgiyle söylenen bir nazım şeklidir. Söyleyeni belli olanlar da vardır.
* Hece ölçüsüyle ve yalın bir dille söylenir.
* Hecenin bütün kalıplarıyla söylenebilir.
* Asıl sözlerin yer aldığı bölüme “bent”, nakarat kısmına “kavuştak” denir.
* Aşk, hasret, ölüm, gurbet gibi konular işlenir.
* Halk arasında “yır” olarak da bilinir.
Örnek
Yârim İstanbul’u mesken mi tuttun,
Gördün güzelleri beni unuttun,
Sılaya gelmeye yemin mi ettin.
Gayri dayanacak özüm kalmadı,
Mektuba yazacak sözüm kalmadı.
Ninni
* Çocukları uyutmak amacıyla söylenen, kendine özgü bir ezgisi olan şiirlerdir.Çoğunlukla tek dörtlükten oluşur. Divanı Lügatit Türk’te “balubalu” olarak isimlendirilmiştir.
Örnek
Uzaktan ses duyulmaz
Taş sert ise oyulmaz
Her şeye doyulur da
Benim yavruma doyulmaz
Ağıt
* Ölen kişinin arkasından söylenen, onun ölümünden duyulan acıyı anlatan şiirlerdir. Sel, deprem gibi afetlerle ilgili söylenen ağıtlar da vardır. Genellikle hecenin 7’li 8’li kalıplarıyla söylenir.
Örnek
İlkbaharda her çiçekler bezeri,
Sonbaharda döker yaprak gazeli,
Kardeşim şehit olmuş nerde mezarı?
Felek beni taşa çaldı neyleyim.
Felek sille vurdu ben oldum sersem,
İyi olmaz dediler her kime sorsam,
Varsamda hekime muayene olsam,
İyi olmadık derdi hekim neylesin.
2018-09-03 Admin Admin
Taglar: AnonimHalkEdebiyatıNazımBiçimleri
| Edebiyat Ders Notları - İlginizi çekebilecek başlıklar |
|---|
|
Âşık Edebiyatı Nazım Biçimleri
Âşık Edebiyatı Nazım Biçimleri; Koşma, Güzelleme, Koçaklama, Taşlama, Ağıt, Koşma, Musammat Koşma, Yedekli Koşma, Ayaklı Koşma, Zincirbent Ayaklı Koşma, Koşma-Şarkı, Tecnis Koşma, Destan, Semai, Varsağı |
|
Âşık Edebiyatı Temsilcileri
Âşık Edebiyatı Temsilcileri; Köroğlu, Öksüz Dede (Öksüz Âşık), Kayıkçı Kul Mustafa, Karacaoğlan, Âşık Ömer, Kâtibî, Kuloğlu, Gevherî, Dertlî, Dadaloğlu, Bayburtlu Zihnî, Erzurumlu Emrah, Everekli Seyranî, Âşık Şenlik, Ruhs |
|
Beş Hececiler
Beş Hececiler; Orhan Seyfi Orhon, Faruk Nafiz Çamlıbel, Halit Fahri Ozansoy, Enis Behiç Koryürek, Yusuf Ziya Ortaç |
|
Divan Edebiyatı Genel Özellikleri
Arap, Fars edebiyatı örnek alınarak İslami unsurlarla şekillenen bir edebiyattır. Divan edebiyatının kaynakları: Kur’an, hadisler, kelam, fıkıh, peygamber hikayeleri, menkıbeler, tasavvuf, mitoloji, astronomi, musiki, tıp. |
|
Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri
Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri; Gazel, Kaside, Mesnevi, Kıta, Müstezat, Rubai, Tuyuğ, Şarkı, Murabba, Terkib-i Bent |
|
Divan Edebiyatı Şairleri
Divan Edebiyatı Şairleri; Hoca Dehhani, Mevlana Celaledin-i Rumi, Sultan Veled, Ahmet Fakih, Şeyyad Hamza, Gülşehri, Aşık Paşa, Ahmedî, Kadı Burhaneddin, Seyyit Nesimî, Hoca Mesud, Ali Şir Nevaî, Şeyhî, Süleyman Çelebi, Ahmet Paşa, Necat |
Sayfa Yorumları