Ara Zamanlar » Gramer Terimi
Ara Zamanlar anlamı nedir?
- Çekimli fiillerde iki ana zaman arasında kalan ve gösterdiği ana zamana göreceli olarak daha yakın veya daha uzak olan zaman kesiti veya kesitleri. Geçmiş zamanın yakın geçmiş, uzak geçmiş gelecek zamanın yakın gelecek, uzak gelecek ara zamanlarının bulunması gibi. Türkiye Türkçesinde aldı, getir-di örneklerindeki, -DI / -DU ekiyle kurulan geçmiş zaman genellikle yakın geçmişi karşıladığı hâlde al-mış, getir-miş örneklerinde yer alan -mışlı duyulan geçmiş zaman, daha uzak bir geçmişi de karşılamaktadır. Aynı zaman dilimi içindeki bir ara zaman kesitinin yakın veya uzağı göstermesi, yanındaki yönlendirici zarflar ile de ayarlanır.
Nitekim, çocuklarımız şimdi geldi örneğinde tam bir yakın geçmiş söz konusu iken, bu hikâyeyi geçen yıl da dinledim (veya dinlemiştim) cümlesinde, uzak geçmiş zaman söz konusudur. Bunun gibi Kazak lehçesinde bardık vardık yakın geçmişi gösterirken, -gAn eki ile kurulan bar-gan-bız şekli daha eski bir geçmişi karşılamaktadır. Ara zaman örneklerine yer yer eski metinlerimizde de rastlanır. Kutadgu Biligdeki yime yakşı aymış bilgili bügü / tükel bolsa nimet bulmaz yigü (R.
R. Arat, 1047) bilgili, akıllı kimse yine iyi söylemiş. Nimet tam olursa insanın ömrü tükenir, demiş beytindeki ay-mış fiili uzak geçmişteki bir olayın hikâyesidir. Yine Kutadgu Biligde al-gay, ol-gay, sözle-gey çekimli fiilleri olağan gelecek zamanı gösterdiği hâlde, -gAlI eki ile kurulan al-galı almak üzeredir, kal-galı kalmak üzeredir gibi biçimler, gerçekleşmek üzere olan bir oluş ve kılışı, yani yakın geleceği karşılarlar.
-
Gramer Terimleri Sözlüğü Tüm Liste »
Sayfa Yorumları